Nostalgisch. Minks wekelijkse column 17-5-2023
Nostalgisch. Minks wekelijkse column 17-5-2023
Nou, ik heb hem uit. Het eerste boek van deel 1 der verzamelde werken van Gerard Reve: De Avonden, een winterverhaal.
Ooit al voor mijn school doorgeworsteld, wat een saai boek zeg.
Ook nog de film gezien met Rijk de Gooier als de dove, ietwat ongemanierde, vader waar Frits (de hoofdpersoon) zich mateloos aan ergert.
Ergeren doet hij zich trouwens aan zowat iedereen in zijn omgeving.
Ik weet dus alles over de eentonigheid van dit boek, maar mijn voornemen was de verzamelde werken helemaal te lezen en dat is dus inclusief De Avonden. Noem het maar gerust een soort van zelfkastijding, gelijk mijn ervaring bij de volledige werken van Franz Kafka, waar ook geen einde aan leek te komen.
t ’Zijn boeken van de soort; eerst lezen en dan pas komt tie langzaam door.
Het verhaal speelt zich af tijdens de tien laatste dagen van het jaar 1946.
Vanaf bladzijde 1 walmt de hollandse spruitjeslucht je neusgaten binnen.
De loodzware naargeestigheid van deze prille “Nederland-herrijst-periode” treft de lezer (mij in ieder geval) als een mokerslag. Wellicht is die mistroostige sfeer een reden dat de hoofdpersoon zo onuitstaanbaar is.
Toch raakte ik al lezend steeds meer gegrepen door het verhaal, niet in het minst door het ongewone uitstapje in die tijd, zo vlak na de 2e wereldoorlog.
Het boek werkte als een tijdmachine naar de simpele periode van mijn jeugd.
Niet dat ik in 1946 al op deze aardkloot rondliep, ik zat nog een dikke 10 jaar in de wachtkamer, maar ik proefde wel de sfeer uit mijn vroege kinderjaren.
De ontwapenende eenvoud. Gewoon fijn kneuterig, er was niet eens televisie. Enkel de radio en de krant fungeerden als vensters op de wereld’.
En dan dat gehannes met die kachel; asla legen, kolen scheppen, aansteken.
Nu voorziet slechts een simpele draai aan de thermostaat ons van warmte.
Er stond dan zo’n houten wasrekje omheen met sokken en meer kleingoed.
Poes zat dan vredig, voor deze gloeiende, gietijzeren haard, geconcentreerd de warmte te absorberen tot een van ons zijn prominente plek opeiste.
Een steenkoude keuken, gang en slaapkamer. IJsbloemen sierden s’ winters de binnenkant van de dunne ramen. Alleen in de woonkamer werd gestookt.
Door mijn lezen van Gerard Reve is daar plots wel het besef hoe snel het gaat.
Het lijkt eeuwen terug, deze vage herinneringen uit vervlogen tijden.
Ik koester ze. Het is niet meer, enerzijds jammer, anderzijds ook wel beter.
Dat boek; De avonden, is alleen qua tijdsdocument al een waar meesterwerk.
Een mens zou er gewoon nostalgisch van worden, ik in ieder geval op zeker.
Tekst: Mink Out. Bundel verkrijgbaar op: www.conckshop.nl
1900 Nude at the stove. Felix Vallotton.